Ayağı alt bacakla birleştiren ayak bileği eklemindeki bağların yada eklem çevresindeki yumuşak dokuların ani ve ters bir hareket sonucunda gerilmesi ve kimi zaman yırtılması ile oluşan yaralanmalara ayak burkulması adı verilir.
Burkulan eklemde şiddetli bir ağrı görülür. Burkulmadan sonraki birkaç saat içinde ise eklem çevresinde şişlik, kızarıklık, ısı artışı ve hareket kısıtlılığı oluşur.
Ayak burkulması niçin olur?
Ayak burkulması, ters bir hareketin sonucu olarak ayak bileği düzgüsel pozisyonundan çıkmaya zorlandığında ortaya çıkar. Bu zorlama, ayak bileğindeki bağlardan bir yada daha fazlasının gerilmesine, kısmen yada tamamen yırtılmasına niçin olabilir. Bilek burkulmasının sebepleri içinde şunlar sayılabilir:
Ayak bileğinde bükülmeye yol açan düşmeler
Zıpladıktan yada kendi çevresinde döndükten sonrasında ayak üstüne anormal şekilde yüklenmek
Düz olmayan bir yüzeyde yürümek yada egzersiz yapmak
Bir spor aktivitesi esnasında başka bir kişinin ayağınıza basması
Ayak burkulması için risk faktörleri nedir?
Bazı durumlar ve davranışlar eklemlerde zorlama ve yaralanmalara zemin hazırlayabilir. Ayak bileğinde burkulma riskini artıran faktörler şunlardır:
Bazı spor dalları: Ayak bileği burkulmaları, bilhassa basketbol, tenis, futbol, koşu, atlama şeklinde ayağın etken olarak kullanılmasını gerektiren sporlarda yaygın olarak görülen bir yaralanma türüdür.
Pürüzlü yüzeyler: Düz olmayan yüzeylerde yada fena tarla koşullarında yürümek yada koşmak ayak bileği burkulması riskini artırabilir.
Önceki ayak bileği yaralanmaları: Ayak burkulması yada başka bir tür bilek yaralanmasından sonrasında bilekte yine burkulma olasılığı daha fazladır.
Zayıf ayak bileği: Ayak bileklerindeki kuvvetsizlik yada esneklik spor yaparken burkulma riskini artırabilir.
Uygun olmayan ayakkabılar: Muntazam şekilde sığmayan yada bir etkinlik için uygun olmayan ayakkabıların yanı sıra genel olarak yüksek topuklu ayakkabılar ayak bileklerini burkulma şeklinde yaralanmalara karşı daha savunmasız hale getirir.
Ayak burkulması emareleri nedir?
Ayak bileği burkulmasının emare ve bulguları yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak değişim gösterir. Ayak burkulması emareleri içinde şunlar sayılabilir;
Bilhassa etkilenen ayak üstünde dururken ağrı
Ayak bileğinde duyarlılık
Şişme
Morarma
Hareketlerde sınırlılık
Ayak bileğinde gevşeklik
Sertlik
Ciltte renk değişikliği
Yaralanma anında patlama hissi yada sesi
Ayak bileğinde ağrı ve şişlik var ise ve burkulmadan şüphelenildiğinde bir sıhhat kuruluşuna başvurmakta yarar var. Emareler şiddetli ise ayak bileğinde yada alt bacakta bulunan bir ligamentte ciddi hasar ya da kemiklerde kırık ya da çatlak varlığı söz mevzusu olabilir.
Ayak burkulması iyi mi teşhis edilir?
Ayak bileği burkulması çoğunlukla hastanın şikâyetleri ve fizik muayene bulguları doğrultusunda teşhis edilir. Muayene esnasında ayak, ayak bileğini ve alt bacak detaylı bir şekilde incelenir. Tabip, duyarlılık noktalarını ve hareket aralığını denetim eder. Bilekte hangi pozisyonlarda hastalık yada acı hissedildiğini idrak etmek için ayağı hareket ettirir. Yaralanma şiddetli ise, bölgedeki kemiklerde kırık ya da çatlak olasılığını ekarte etmek yada bağ hasarının derecesini daha detaylı bir şekilde değerlendirmek için aşağıdaki görüntüleme yöntemlerini önerebilir:
Ayak bileği grafisi: Ayak bileğinin röntgeni çekilerek bölgede bulunan kemiklerde kırık olup olmadığı araştırılır. Bu amaçla hasta azca miktar radyasyona maruz kalınır.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): MRG, ligamentler dahil ayak bileğinin yumuşak iç yapılarının detaylı kesitsel ve 3 boyutlu görüntülerini elde etmek için radyo dalgaları ve kuvvetli bir manyetik alan kullanır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taramaları ile eklemi oluşturan kemikler hakkında daha detaylı informasyon elde edilebilir. BT taramaları, X-ışınlarını kullanılarak birçok değişik açıdan görüntü alınmasını sağlar. Kesitsel yada 3 boyutlu görüntüler oluşturmak için bu tarz şeyleri birleştirir.
Ultrason: Ultrason, gerçek zamanlı görüntüler elde etmek için ses dalgaları kullanır. Ayağın değişik pozisyonlarında ligament yada tendonların durumunu değerlendirmeye destek verir.
Ayak burkulmasına ne iyi gelir?
Ayak burkulması tedavisi yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak planlanır. Tedavide hedef ağrı ve şişliği azaltmak, yaralanan bağın iyileşmesini teşvik etmek ve ayak bileğinin fonksiyonunu geri kazanmaktır. Ciddi yaralanmalar için ortopedi yada fizyolojik tıp ve rehabilitasyon alanında uzmanlaşmış bir doktora başvurarak tedavi almak gerekir. Ayak bileği burkulması tedavi yaklaşımları şunları ihtiva eder:
İstirahat: Hasta; bilekte acı, şişme yada rahatsızlığa yol açan faaliyetlerden kaçınmalıdır.
Buz: Burkulmadan derhal sonrasında 15 ila 20 dakika süresince buz torbası ile soğuk uygulamalı iltihabı azaltarak iyileşmeyi hızlandırır. Sonrasında uyanıkken her iki yada üç saatte bir buz uygulaması tekrarlanabilir. Fakat damar tıkanıklığı, şeker hastalığı ya da bacaklarında his kaybı olanlar buz uygulamadan ilkin ne olursa olsun doktora danışmalıdır.
Bandaj kullanımı: Şişliğin inmesine destek olmak için, ayak bileğini elastik bir bandajla sabitleme yararlı olabilir. Bandaj dolaşımı engellememesi için oldukça sıkı şekilde sarılmamalıdır.
Elevasyon: Bilhassa geceleri yaralanan bileği kalbin seviyesinin üstüne tutmak şişliğin azalmasını hızlandırabilir. Yer çekimi, fazla sıvının atılmasına, dolayısıyla şişliğin azaltılmasına destek verir.
İlaçlar: Bir çok durumda ibuprofen, naproksen sodyum yada asetaminofen şeklinde ağrı kesici ilaçlar ağrının denetim altına alınması için yeterlidir.
Koltuk değneği: Ayak burkulması sebebiyle yürümek ağrılı olabileceğinden, ağrı azalıncaya kadar koltuk değneği kullanımı gerekebilir.
Alçı: Ağır burkulma durumunda, ligament ya da tendonun iyileşmesi için ayak bileğini hareketsiz kılmak için bileğin alçıya alınması gerekebilir.
Egzersiz: Şişlik ve ağrı ayak bileğini hareket ettirebilecek kadar azaldığında ayak bileğinizin hareket alanını, enerjisini, esnekliğini ve stabilitesini düzeltmek için doktorunuz bir takım egzersiz yapmanızı önerir. Bilek eklemini desteklemek ve tekrarlayan burkulmaların önlenmesine destek olmak için çeşitli egzersizler yapmanız istenir. Tek ayak üstünde durmak şeklinde denge egzersizleri ayak bileği kaslarının beraber çalışmasını sağlamak için bilhassa önemlidir.
Cerrahi tedavi: Bağlardaki yaralanmanın iyileşmediği ve eklemin öteki tedavilerle stabilize edilemediği ender durumlarda cerrahi tedavi lüzumlu olabilir.
Ayak burkulması
2 Ocak 2022 by kurtulanlar • Genel Hastalıklar Tags: Ayak burkulması neden olur, Ayak burkulması nedenleri, Ayak burkulması tedavisi • 0 Comments
Ayağı alt bacakla birleştiren ayak bileği eklemindeki bağların yada eklem çevresindeki yumuşak dokuların ani ve ters bir hareket sonucunda gerilmesi ve kimi zaman yırtılması ile oluşan yaralanmalara ayak burkulması adı verilir.
Burkulan eklemde şiddetli bir ağrı görülür. Burkulmadan sonraki birkaç saat içinde ise eklem çevresinde şişlik, kızarıklık, ısı artışı ve hareket kısıtlılığı oluşur.
Ayak burkulması niçin olur?
Ayak burkulması, ters bir hareketin sonucu olarak ayak bileği düzgüsel pozisyonundan çıkmaya zorlandığında ortaya çıkar. Bu zorlama, ayak bileğindeki bağlardan bir yada daha fazlasının gerilmesine, kısmen yada tamamen yırtılmasına niçin olabilir. Bilek burkulmasının sebepleri içinde şunlar sayılabilir:
Ayak bileğinde bükülmeye yol açan düşmeler
Zıpladıktan yada kendi çevresinde döndükten sonrasında ayak üstüne anormal şekilde yüklenmek
Düz olmayan bir yüzeyde yürümek yada egzersiz yapmak
Bir spor aktivitesi esnasında başka bir kişinin ayağınıza basması
Ayak burkulması için risk faktörleri nedir?
Bazı durumlar ve davranışlar eklemlerde zorlama ve yaralanmalara zemin hazırlayabilir. Ayak bileğinde burkulma riskini artıran faktörler şunlardır:
Bazı spor dalları: Ayak bileği burkulmaları, bilhassa basketbol, tenis, futbol, koşu, atlama şeklinde ayağın etken olarak kullanılmasını gerektiren sporlarda yaygın olarak görülen bir yaralanma türüdür.
Pürüzlü yüzeyler: Düz olmayan yüzeylerde yada fena tarla koşullarında yürümek yada koşmak ayak bileği burkulması riskini artırabilir.
Önceki ayak bileği yaralanmaları: Ayak burkulması yada başka bir tür bilek yaralanmasından sonrasında bilekte yine burkulma olasılığı daha fazladır.
Zayıf ayak bileği: Ayak bileklerindeki kuvvetsizlik yada esneklik spor yaparken burkulma riskini artırabilir.
Uygun olmayan ayakkabılar: Muntazam şekilde sığmayan yada bir etkinlik için uygun olmayan ayakkabıların yanı sıra genel olarak yüksek topuklu ayakkabılar ayak bileklerini burkulma şeklinde yaralanmalara karşı daha savunmasız hale getirir.
Ayak burkulması emareleri nedir?
Ayak bileği burkulmasının emare ve bulguları yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak değişim gösterir. Ayak burkulması emareleri içinde şunlar sayılabilir;
Bilhassa etkilenen ayak üstünde dururken ağrı
Ayak bileğinde duyarlılık
Şişme
Morarma
Hareketlerde sınırlılık
Ayak bileğinde gevşeklik
Sertlik
Ciltte renk değişikliği
Yaralanma anında patlama hissi yada sesi
Ayak bileğinde ağrı ve şişlik var ise ve burkulmadan şüphelenildiğinde bir sıhhat kuruluşuna başvurmakta yarar var. Emareler şiddetli ise ayak bileğinde yada alt bacakta bulunan bir ligamentte ciddi hasar ya da kemiklerde kırık ya da çatlak varlığı söz mevzusu olabilir.
Ayak burkulması iyi mi teşhis edilir?
Ayak bileği burkulması çoğunlukla hastanın şikâyetleri ve fizik muayene bulguları doğrultusunda teşhis edilir. Muayene esnasında ayak, ayak bileğini ve alt bacak detaylı bir şekilde incelenir. Tabip, duyarlılık noktalarını ve hareket aralığını denetim eder. Bilekte hangi pozisyonlarda hastalık yada acı hissedildiğini idrak etmek için ayağı hareket ettirir. Yaralanma şiddetli ise, bölgedeki kemiklerde kırık ya da çatlak olasılığını ekarte etmek yada bağ hasarının derecesini daha detaylı bir şekilde değerlendirmek için aşağıdaki görüntüleme yöntemlerini önerebilir:
Ayak bileği grafisi: Ayak bileğinin röntgeni çekilerek bölgede bulunan kemiklerde kırık olup olmadığı araştırılır. Bu amaçla hasta azca miktar radyasyona maruz kalınır.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRG): MRG, ligamentler dahil ayak bileğinin yumuşak iç yapılarının detaylı kesitsel ve 3 boyutlu görüntülerini elde etmek için radyo dalgaları ve kuvvetli bir manyetik alan kullanır.
Bilgisayarlı Tomografi (BT): BT taramaları ile eklemi oluşturan kemikler hakkında daha detaylı informasyon elde edilebilir. BT taramaları, X-ışınlarını kullanılarak birçok değişik açıdan görüntü alınmasını sağlar. Kesitsel yada 3 boyutlu görüntüler oluşturmak için bu tarz şeyleri birleştirir.
Ultrason: Ultrason, gerçek zamanlı görüntüler elde etmek için ses dalgaları kullanır. Ayağın değişik pozisyonlarında ligament yada tendonların durumunu değerlendirmeye destek verir.
Ayak burkulmasına ne iyi gelir?
Ayak burkulması tedavisi yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak planlanır. Tedavide hedef ağrı ve şişliği azaltmak, yaralanan bağın iyileşmesini teşvik etmek ve ayak bileğinin fonksiyonunu geri kazanmaktır. Ciddi yaralanmalar için ortopedi yada fizyolojik tıp ve rehabilitasyon alanında uzmanlaşmış bir doktora başvurarak tedavi almak gerekir. Ayak bileği burkulması tedavi yaklaşımları şunları ihtiva eder:
İstirahat: Hasta; bilekte acı, şişme yada rahatsızlığa yol açan faaliyetlerden kaçınmalıdır.
Buz: Burkulmadan derhal sonrasında 15 ila 20 dakika süresince buz torbası ile soğuk uygulamalı iltihabı azaltarak iyileşmeyi hızlandırır. Sonrasında uyanıkken her iki yada üç saatte bir buz uygulaması tekrarlanabilir. Fakat damar tıkanıklığı, şeker hastalığı ya da bacaklarında his kaybı olanlar buz uygulamadan ilkin ne olursa olsun doktora danışmalıdır.
Bandaj kullanımı: Şişliğin inmesine destek olmak için, ayak bileğini elastik bir bandajla sabitleme yararlı olabilir. Bandaj dolaşımı engellememesi için oldukça sıkı şekilde sarılmamalıdır.
Elevasyon: Bilhassa geceleri yaralanan bileği kalbin seviyesinin üstüne tutmak şişliğin azalmasını hızlandırabilir. Yer çekimi, fazla sıvının atılmasına, dolayısıyla şişliğin azaltılmasına destek verir.
İlaçlar: Bir çok durumda ibuprofen, naproksen sodyum yada asetaminofen şeklinde ağrı kesici ilaçlar ağrının denetim altına alınması için yeterlidir.
Koltuk değneği: Ayak burkulması sebebiyle yürümek ağrılı olabileceğinden, ağrı azalıncaya kadar koltuk değneği kullanımı gerekebilir.
Alçı: Ağır burkulma durumunda, ligament ya da tendonun iyileşmesi için ayak bileğini hareketsiz kılmak için bileğin alçıya alınması gerekebilir.
Egzersiz: Şişlik ve ağrı ayak bileğini hareket ettirebilecek kadar azaldığında ayak bileğinizin hareket alanını, enerjisini, esnekliğini ve stabilitesini düzeltmek için doktorunuz bir takım egzersiz yapmanızı önerir. Bilek eklemini desteklemek ve tekrarlayan burkulmaların önlenmesine destek olmak için çeşitli egzersizler yapmanız istenir. Tek ayak üstünde durmak şeklinde denge egzersizleri ayak bileği kaslarının beraber çalışmasını sağlamak için bilhassa önemlidir.
Cerrahi tedavi: Bağlardaki yaralanmanın iyileşmediği ve eklemin öteki tedavilerle stabilize edilemediği ender durumlarda cerrahi tedavi lüzumlu olabilir.