Toplumda yaygın olarak görülen bu hastalık, vücutta bulunan pek fazlaca değişik sisteme bağlı olarak oluşabilir. Kişinin, kendisinin ya da çevresindeki nesnelerin döndüğünü sanmasına neden olan bu durum mekan oryantasyonunun bozulmasıyla oluşur. Baş dönmesi; sallanma, sersemlik şeklinde emarelere niçin olur; kişinin ayaklarının altındaki yerin kayması ya da kendisini hareket hâlinde hissetmesi şeklinde şikayetleri olabilir.
Baş dönmesine bağlı yakınmalar, anlık olabileceği şeklinde gün süresince birden fazla kez ya da kişinin hareketlerine bağlı olarak da gelişebilir. Dengesizlik ya da dengesiz olma hâli olarak da tanımlanabilen baş dönmesi, çoğunlukla anlık olarak gelişir. Bir an için kişinin başının dönmesi çoğu zaman kaygı edilecek bir durum değildir. Sadece uzun süredir mevcud baş dönmesi vakalarına neyin niçin olduğu kesinlikle araştırılmalı ve tedavi edilmelidir. Baş dönmesi, acil servise başvuran hastaların %25’inde mevcud bir şikayettir.
Pek fazlaca değişik sebepten oluşabilen baş dönmesi, kişinin yaşam kalitesinin bir fazlaca düşmesine niçin olur. Tekrarlayan, uzun devam eden, ani gelişen ve şiddetli baş dönmesi vakaları için kesinlikle hekime başvurulmalıdır. Çoğunlukla sorulan “Baş dönmesi niçin olur?” sorusunu yanıtlamadan ilkin “Baş dönmesi nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.
Dengenin sağlanabilmesi için vücutta pek fazlaca sistemin sıhhatli ve birbiriyle uyum içinde emek harcaması gerekir. Oküler sistem, proprioseptif sistem, vestibüler sistem ve merkezi sinir sisteminden oluşan denge organları, dengenin sağlanması için değişik duyulardan gelen bilgilerin, denge merkezinde işlenmesi ve motor cevap verilmesiyle dengenin oluşmasını sağlar. Bu da baş pozisyonu, beyin, omurilik, iç kulak (labirent), kaslar, eklemler ve iç organlardan gelen duyu verileri yardımıyla gerçekleşir. Motor cevap yardımıyla de şahıs, farkına varmadan değişik vücut hareketleri yaparak dengesini sağlar.
Bu sistemlerin birinde ya da birden fazlasında oluşan rahatsızlıklar, kişide baş dönmesi hissinin oluşmasına neden olur. Bir tür hareket yanılsaması olarak da tanımlanabilen baş dönmesi, kişinin var olmayan bir hareketi hissetmesine, kendinin ya da çevresindeki nesnelerin hareket ettiğini düşünmesine neden olur. Kişinin çevresine bakılırsa dengesini sağlayamaması ile karakterize olan baş dönmesi, oldukça sık rastlanan yakınmalardan biridir. Baş dönmesi olan hastalar çoğu zaman şikayetlerini değişik şekillerde tanım eder.
Çoğunlukla her tarafın dönmesi, yerin ayaklarının altından kayması, gözlerin kararması, kafa içinin boşalması ya da tek bir yana doğru kayma, en sık rastlanan yakınmalar içinde yer alır. Kişinin günlük yaşamını etkileyen ve hatta kimi zaman yaşamını durma noktasına getirebilen baş dönmesi, pek fazlaca değişik nedenden oluşabilir.
Baş Dönmesi Sebepleri Nedir?
Baş dönmesi, beyin, kulak, kalp sorunları ile değişik nörolojik problemlerden kaynaklanabilir. Ek olarak yoğun strese maruz kalmak, kullanılan ilaçlar ve alkol kullanımı, baş dönmesi şikayetlerinin oluşumunda rol oynayabilir. Ani gerilim değişimleri, anemi, kulak enfeksiyonları, uzun süre susuz kalmak (dehidrasyon), sıcak, yol tutması ve aşırı egzersiz şeklinde nedenler de baş dönmesine niçin olabilir. Sık görülen baş dönmesi sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
Periferik Vertigo: Periferik vertigo varlığında baş dönmesi, beyin dışı nedenlerden ya da değişik bir deyişle, iç ve / yada orta kulakta bulunan denge merkezinin etkilenmesiyle oluşur. Başın pozisyonu değiştirildiğinde şiddetli baş dönmesi hissedilmesine neden olan periferik vertigo varlığında şahıs, bulantı ve kusma şeklinde ek şikayetler yaşayabilir.
Periferik vertigo çoğunlukla metabolik hastalıklar, hipoglisemi, hipertiroidi, yüksek gerilim, kas yada iskelet sisteminde oluşan rahatsızlıklara bağlı olarak gelişir. Tüm bunların yanı sıra perilenfatik fistül, üst solunum yolu enfeksiyonlarının peşinden gelişen Meniere, nörit şeklinde hastalıklar da periferik vertigoya yol açabilir. En sık rastlanılan türü, halk içinde kristal oynaması olarak da malum Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)’dur. BPPV varlığında kişide, sırtüstü yatarken, yatar pozisyonda sağa sola dönerken, öne doğru eğildiğinde, başını yukarı kaldırdığında ya da ansızın hareket ettirdiğinde baş dönmesi şikayeti oluşur. Bu şeklinde şikayetlerle hekime başvurulduğunda doktor tanı için kişiye Dix-Hallpike (DH) testi ve yan yatma testi uygular. Bu testler esnasında doktor hastanın vücut pozisyonunu değiştirerek göz hareketlerini inceler.
Santral Vertigo: Beyinden kaynaklı hastalıkların varlığında görülen santral vertigo, periferik vertigoya bakılırsa daha ciddi sıhhat problemlerinden doğar. Tüm vertigo türlerinin ortalama %25’ini oluşturan santral vertigo, şiddetli baş dönmesi ile karakterizedir. Ek olarak baş ağrısı, çift görme, uyuşukluk, konuşma ve yutkunma bozukluğu şeklinde şikayetlere niçin olabilir. Beyin damarlarında oluşan yapısal bozukluklar, anevrizma, epileptik nöbetler, ensefalit, beyin kanaması, beyin tümörü, beyin sapı enfarktüsü, kafa travmaları ya da ilaç kullanımı santral vertigoya neden olan yaygın sebepler içinde yer alır.
Metabolik Hastalıklar: Kalp, karaciğer ve tiroit hastalıklarının yanı sıra bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak baş dönmesi görülebilir. Kalp yetmezliği, kalp kapakçığı hastalıkları, ritim bozukluğu, diyabet, gerilim ve kan şekerindeki düzensizliklerin yanı sıra sıvı elektrolit dengesinin sağlanamaması da baş dönmesine yol açabilir.
Metabolik hastalıklara bağlı olarak görülen baş dönmesinin tedavisi, altta yatan odak hastalığın tedavi edilmesiyle iyileştirilir.
Enfeksiyon: Soğuk algınlığı ya da grip şeklinde enfeksiyonlar, baş dönmesine niçin olabilir. Baş dönmesinin sertliği, enfeksiyonun türüne bakılırsa farklılık izah edebilir.
Beyin Tümörleri: Derhal her yaşta görülebilen beyin tümörü, baş dönmesine yol açabilir. Bilhassa denge merkezinin bulunmuş olduğu beyincik bölgesindeki iyi ya da fena huylu tümörler, baş dönmesine niçin olabilir.
Nörolojik Hastalıklar: Parkinson, MS ve miyelin hastalıkları şeklinde bazı nörolojik rahatsızlıklar baş dönmesine niçin olabilir. Nörolojik hastalığın özelliğine bakılırsa kişide baş dönmesine ek olarak pek fazlaca değişik semptom görülebilir.
Travmalar: Kafaya alınan sert bir darbe ya da yaralanmalar baş dönmesine yol açabilir. Baş dönmesi, travmalardan derhal sonrasında olabileceği şeklinde uzun süre sonrasında da ortaya çıkabilir.
Ruhsal Rahatsızlıklar: Yoğun stres, ürkü atak, anksiyete bozukluğu ve depresyon şeklinde pek fazlaca değişik ruhsal hastalık, baş dönmesine niçin olabilir.
Baş Dönmesi Tanısı Iyi mi Koyulur?
Baş dönmesi hastalık değil, bir emaredir. Bu yüzden doktor, baş dönmesi şikayeti ile gelen hastanın öyküsünü dinledikten sonrasında fizik muayene yapar. Elde edilmiş bulguları değerlendirir ve lüzumlu gördüğünde ek laboratuvar testleri ve radyolojik testler yapılmasını isteyebilir. Beyin, beyincik, kulak ve iç kulak yapıları incelenir. Enfeksiyon varlığı ve hormonal seviye araştırılır. Tüm verilerin ışığında baş dönmesine neden olan rahatsızlığın tanısı koyulur.
Baş Dönmesi Tedavi Şekilleri Nedir?
Bazı baş dönmesi türleri kendiliğinden geçse de çoğunlukla tedavi, baş dönmesine yol açan odak hastalığın iyileştirilmesine yönelik olarak uygulanır. Değişik sıhhat problemlerinden kaynaklanabilen baş dönmesi, aslına bakarsak odak hastalıktan meydana gelen semptomatik bir bulgudur.
Bu yüzden altta yatan rahatsızlığın belirlenmesi son aşama önemlidir. Baş dönmesi, kalp krizi ya da inme şeklinde ciddi bir sıhhat probleminden kaynaklanıyorsa acil müdahale gerekebilir. Susuzluk şeklinde bir nedene bağlıysa IV sıvılar ile tedavi düzenlenebilir. Nefes darlığı şeklinde ek belirtilerin varlığında kişiye oksijen verilebilir. BPPV’den kaynaklıysa baş manevraları ile baş dönmesi şikayeti giderilebilir.
Baş Dönmesi Nedir?
1 Ocak 2022 by kurtulanlar • Genel Hastalıklar Tags: Baş Dönmesi Belirtileri, Baş Dönmesi Nedir?, Baş Dönmesi Tedavisi • 0 Comments
Toplumda yaygın olarak görülen bu hastalık, vücutta bulunan pek fazlaca değişik sisteme bağlı olarak oluşabilir. Kişinin, kendisinin ya da çevresindeki nesnelerin döndüğünü sanmasına neden olan bu durum mekan oryantasyonunun bozulmasıyla oluşur. Baş dönmesi; sallanma, sersemlik şeklinde emarelere niçin olur; kişinin ayaklarının altındaki yerin kayması ya da kendisini hareket hâlinde hissetmesi şeklinde şikayetleri olabilir.
Baş dönmesine bağlı yakınmalar, anlık olabileceği şeklinde gün süresince birden fazla kez ya da kişinin hareketlerine bağlı olarak da gelişebilir. Dengesizlik ya da dengesiz olma hâli olarak da tanımlanabilen baş dönmesi, çoğunlukla anlık olarak gelişir. Bir an için kişinin başının dönmesi çoğu zaman kaygı edilecek bir durum değildir. Sadece uzun süredir mevcud baş dönmesi vakalarına neyin niçin olduğu kesinlikle araştırılmalı ve tedavi edilmelidir. Baş dönmesi, acil servise başvuran hastaların %25’inde mevcud bir şikayettir.
Pek fazlaca değişik sebepten oluşabilen baş dönmesi, kişinin yaşam kalitesinin bir fazlaca düşmesine niçin olur. Tekrarlayan, uzun devam eden, ani gelişen ve şiddetli baş dönmesi vakaları için kesinlikle hekime başvurulmalıdır. Çoğunlukla sorulan “Baş dönmesi niçin olur?” sorusunu yanıtlamadan ilkin “Baş dönmesi nedir?” sorusunu yanıtlamak gerekir.
Dengenin sağlanabilmesi için vücutta pek fazlaca sistemin sıhhatli ve birbiriyle uyum içinde emek harcaması gerekir. Oküler sistem, proprioseptif sistem, vestibüler sistem ve merkezi sinir sisteminden oluşan denge organları, dengenin sağlanması için değişik duyulardan gelen bilgilerin, denge merkezinde işlenmesi ve motor cevap verilmesiyle dengenin oluşmasını sağlar. Bu da baş pozisyonu, beyin, omurilik, iç kulak (labirent), kaslar, eklemler ve iç organlardan gelen duyu verileri yardımıyla gerçekleşir. Motor cevap yardımıyla de şahıs, farkına varmadan değişik vücut hareketleri yaparak dengesini sağlar.
Bu sistemlerin birinde ya da birden fazlasında oluşan rahatsızlıklar, kişide baş dönmesi hissinin oluşmasına neden olur. Bir tür hareket yanılsaması olarak da tanımlanabilen baş dönmesi, kişinin var olmayan bir hareketi hissetmesine, kendinin ya da çevresindeki nesnelerin hareket ettiğini düşünmesine neden olur. Kişinin çevresine bakılırsa dengesini sağlayamaması ile karakterize olan baş dönmesi, oldukça sık rastlanan yakınmalardan biridir. Baş dönmesi olan hastalar çoğu zaman şikayetlerini değişik şekillerde tanım eder.
Çoğunlukla her tarafın dönmesi, yerin ayaklarının altından kayması, gözlerin kararması, kafa içinin boşalması ya da tek bir yana doğru kayma, en sık rastlanan yakınmalar içinde yer alır. Kişinin günlük yaşamını etkileyen ve hatta kimi zaman yaşamını durma noktasına getirebilen baş dönmesi, pek fazlaca değişik nedenden oluşabilir.
Baş Dönmesi Sebepleri Nedir?
Baş dönmesi, beyin, kulak, kalp sorunları ile değişik nörolojik problemlerden kaynaklanabilir. Ek olarak yoğun strese maruz kalmak, kullanılan ilaçlar ve alkol kullanımı, baş dönmesi şikayetlerinin oluşumunda rol oynayabilir. Ani gerilim değişimleri, anemi, kulak enfeksiyonları, uzun süre susuz kalmak (dehidrasyon), sıcak, yol tutması ve aşırı egzersiz şeklinde nedenler de baş dönmesine niçin olabilir. Sık görülen baş dönmesi sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
Periferik Vertigo: Periferik vertigo varlığında baş dönmesi, beyin dışı nedenlerden ya da değişik bir deyişle, iç ve / yada orta kulakta bulunan denge merkezinin etkilenmesiyle oluşur. Başın pozisyonu değiştirildiğinde şiddetli baş dönmesi hissedilmesine neden olan periferik vertigo varlığında şahıs, bulantı ve kusma şeklinde ek şikayetler yaşayabilir.
Periferik vertigo çoğunlukla metabolik hastalıklar, hipoglisemi, hipertiroidi, yüksek gerilim, kas yada iskelet sisteminde oluşan rahatsızlıklara bağlı olarak gelişir. Tüm bunların yanı sıra perilenfatik fistül, üst solunum yolu enfeksiyonlarının peşinden gelişen Meniere, nörit şeklinde hastalıklar da periferik vertigoya yol açabilir. En sık rastlanılan türü, halk içinde kristal oynaması olarak da malum Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)’dur. BPPV varlığında kişide, sırtüstü yatarken, yatar pozisyonda sağa sola dönerken, öne doğru eğildiğinde, başını yukarı kaldırdığında ya da ansızın hareket ettirdiğinde baş dönmesi şikayeti oluşur. Bu şeklinde şikayetlerle hekime başvurulduğunda doktor tanı için kişiye Dix-Hallpike (DH) testi ve yan yatma testi uygular. Bu testler esnasında doktor hastanın vücut pozisyonunu değiştirerek göz hareketlerini inceler.
Santral Vertigo: Beyinden kaynaklı hastalıkların varlığında görülen santral vertigo, periferik vertigoya bakılırsa daha ciddi sıhhat problemlerinden doğar. Tüm vertigo türlerinin ortalama %25’ini oluşturan santral vertigo, şiddetli baş dönmesi ile karakterizedir. Ek olarak baş ağrısı, çift görme, uyuşukluk, konuşma ve yutkunma bozukluğu şeklinde şikayetlere niçin olabilir. Beyin damarlarında oluşan yapısal bozukluklar, anevrizma, epileptik nöbetler, ensefalit, beyin kanaması, beyin tümörü, beyin sapı enfarktüsü, kafa travmaları ya da ilaç kullanımı santral vertigoya neden olan yaygın sebepler içinde yer alır.
Metabolik Hastalıklar: Kalp, karaciğer ve tiroit hastalıklarının yanı sıra bazı ilaçların kullanımına bağlı olarak baş dönmesi görülebilir. Kalp yetmezliği, kalp kapakçığı hastalıkları, ritim bozukluğu, diyabet, gerilim ve kan şekerindeki düzensizliklerin yanı sıra sıvı elektrolit dengesinin sağlanamaması da baş dönmesine yol açabilir.
Metabolik hastalıklara bağlı olarak görülen baş dönmesinin tedavisi, altta yatan odak hastalığın tedavi edilmesiyle iyileştirilir.
Enfeksiyon: Soğuk algınlığı ya da grip şeklinde enfeksiyonlar, baş dönmesine niçin olabilir. Baş dönmesinin sertliği, enfeksiyonun türüne bakılırsa farklılık izah edebilir.
Beyin Tümörleri: Derhal her yaşta görülebilen beyin tümörü, baş dönmesine yol açabilir. Bilhassa denge merkezinin bulunmuş olduğu beyincik bölgesindeki iyi ya da fena huylu tümörler, baş dönmesine niçin olabilir.
Nörolojik Hastalıklar: Parkinson, MS ve miyelin hastalıkları şeklinde bazı nörolojik rahatsızlıklar baş dönmesine niçin olabilir. Nörolojik hastalığın özelliğine bakılırsa kişide baş dönmesine ek olarak pek fazlaca değişik semptom görülebilir.
Travmalar: Kafaya alınan sert bir darbe ya da yaralanmalar baş dönmesine yol açabilir. Baş dönmesi, travmalardan derhal sonrasında olabileceği şeklinde uzun süre sonrasında da ortaya çıkabilir.
Ruhsal Rahatsızlıklar: Yoğun stres, ürkü atak, anksiyete bozukluğu ve depresyon şeklinde pek fazlaca değişik ruhsal hastalık, baş dönmesine niçin olabilir.
Baş Dönmesi Tanısı Iyi mi Koyulur?
Baş dönmesi hastalık değil, bir emaredir. Bu yüzden doktor, baş dönmesi şikayeti ile gelen hastanın öyküsünü dinledikten sonrasında fizik muayene yapar. Elde edilmiş bulguları değerlendirir ve lüzumlu gördüğünde ek laboratuvar testleri ve radyolojik testler yapılmasını isteyebilir. Beyin, beyincik, kulak ve iç kulak yapıları incelenir. Enfeksiyon varlığı ve hormonal seviye araştırılır. Tüm verilerin ışığında baş dönmesine neden olan rahatsızlığın tanısı koyulur.
Baş Dönmesi Tedavi Şekilleri Nedir?
Bazı baş dönmesi türleri kendiliğinden geçse de çoğunlukla tedavi, baş dönmesine yol açan odak hastalığın iyileştirilmesine yönelik olarak uygulanır. Değişik sıhhat problemlerinden kaynaklanabilen baş dönmesi, aslına bakarsak odak hastalıktan meydana gelen semptomatik bir bulgudur.
Bu yüzden altta yatan rahatsızlığın belirlenmesi son aşama önemlidir. Baş dönmesi, kalp krizi ya da inme şeklinde ciddi bir sıhhat probleminden kaynaklanıyorsa acil müdahale gerekebilir. Susuzluk şeklinde bir nedene bağlıysa IV sıvılar ile tedavi düzenlenebilir. Nefes darlığı şeklinde ek belirtilerin varlığında kişiye oksijen verilebilir. BPPV’den kaynaklıysa baş manevraları ile baş dönmesi şikayeti giderilebilir.