Skorbüt, C vitamininin aşırı derecede yetersizliğine bağlı olarak gelişen bir hastalık türü olup anemi, hareket kısıtlılığı, halsizlik, kanamalar, kol ve bacaklarda ağrı, vücudun bazı bölgelerinde şişlik, cilt problemleri, diş eti hastalıkları ve diş kaybı benzer biçimde olumsuzlukları ihtiva eder. Eski Yunan ve Mısır dönemlerinden beri varlığı malum skorbüt hastalığı uzun deniz yolculukları esnasında taze ürün temin etmenin zorlaştığı denizcilerin hastalığı olarak tanınmıştı. Bunun haricinde de harp ve kıtlık dönemlerinde dünyanın pek oldukça bölgesinde skorbüt hastalığı yaygın bir halde görülmüştür. Günümüzde besinlere ulaşılabilirliğin kolaylaşmış olması ve C vitamini içeren besinlerin tüketilemediği bölgelerde ise vitamin ve minerallerce zenginleştirilmiş ekmeklerin tüketimi ile beraber skorbüt hastalığının görülme sıklığı oldukça düşmüş olmasına rağmen yetersiz C vitamini alan kişilerde halen hastalığa rastlamak mümkün olabilmektedir. Vücutta kollajen üretiminde mühim görevleri bulunan C vitamininin yetersizliği durumunda kan damarları ve bağ dokuları da dahil olmak suretiyle ciltte ve vücudun tamamında bozukluklar ortaya çıkmaya adım atar. Bunlara ek olarak bağışıklık sistemi zayıflar, demir emiliminin yetersizliğine bağlı olarak anemi başta olmak suretiyle ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar ve kolesterol metabolizması ile endokrin sistemin emek verme düzeni bozulur. Skorbüt, vitaminin yetersizliğinde en şiddetli evre olmakla beraber C vitamini yetersizliği emareleri yaşayan bireylerin bu evreye ulaşmadan lüzumlu önlemleri almaları gerekmektedir.
Skorbüt emareleri nedir?
C vitamini eksikliğinin emareleri, vitaminin yetersiz oranda alınmaya başlanmasından 8-12 hafta sonrasında yavaş yavaş ortaya çıkmaya adım atar. En erken emareler içinde iştahsızlık, kilo kaybı, sinirlilik ve uyuşukluk hali, bitkinlik ve halsizlik benzer biçimde olumsuzluklar yer alır. Vitamin eksikliğinin devam etmesi durumunda 1 ay ile 3 ay aralığında ise daha ciddi emareler ortaya çıkmaya adım atar. Bunlardan en yaygınları şu şekildedir:
- Anemi
- Kemik ağrıları ve miyalji
- Vücudun çeşitli yerlerinde ödem oluşumu
- Cilt yüzeyinde peteşi olarak da adlandırılan ufak lekelerin oluşumu ve pullanmalar
- Kılların yapılarındaki bozulmalar (tirbüşon kılları)
- Ciltte kalınlaşmalar (hiperkreatoz)
- Yara iyileşmelerinin gecikmesi
- Diş eti hastalıkları ve diş kayıpları
- Nefes darlığı
Ruh halinde değişimler, depresyon ve öteki duygu durum bozukluklarının ortaya çıkması
Bu belirtilerin peşinden lüzumlu tedavilerin yapılmaması ve vitamin yetersizliğinin devam etmesi durumunda şiddetli sarılık, ani gelişen kanamalar, nöropati, ateş ve kasılmalar benzer biçimde ciddi boyutlu semptomlar da ortaya çıkabilir. Hastalığın görüldüğü bebek ve çocuklar, oluşan kasılma ve ağrılara bağlı acıyı azaltma amacıyla kurbağa bacağı duruşu olarak adlandırılan pozisyonu tercih eder. Ek olarak uzun kemiklerin uç kısımlarında meydana gelen subperiosteal kanamalar sebebiyle de ciddi komlikasyonlar ortaya çıkabilir. C vitamini eksikliğinin hamilelik dönemindeki hanımlarda görülmesi durumunda ise bebekte fetal beyin gelişimine ilişkin bozukluklarla karşı karşıya gelme ihtimali artarken annede düşük riski söz mevzusu olabilir.
Skorbüt sebepleri nedir?
Skorbüt hastalığının sebebi, yukarıda da belirtildiği benzer biçimde askorbik asit olarak da malum C vitamininin yetersiz alınması yada vücut tarafınca kafi düzeyde emilememesidir. Bu yetersizliğe niçin olabilecek bazı durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Düşük gelir, kıtlık yada kişisel zevkler benzer biçimde nedenlere bağlı olarak taze sebze ve meyve tüketmemek
- Sağlıksız beslenme
- Anoreksiya nervoza benzer biçimde beslenmeyi etkileyen ruh sağlığı bozuklukları
- İleri yaş
- Alerjilere bağlı olarak rejim çeşitliliğinin kısıtlanması
- Ağızdan beslenmeyi zorlaştıran yada olanaksız hale getiren sıhhat sorunları
- Sigara, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı
- Bebeklerde geç yada başarısız sütten kesme
- Crohn, ülseratif kolit benzer biçimde sindirim ve emilimi etkileyen inflamatuar bağırsak hastalıkları
- Kemoterapi uygulamaları
- Metabolizma hastalıkları
- Nörolojik bozukluklar
Skorbüt teşhisi iyi mi konulur?
C vitamini eksikliği ve skorbüt emareleri ile sıhhat kuruluşlarına başvuran hastalarda öncelikli olarak detaylı bir halde hastanın tıbbi öyküsü öğrenilir. Kullandığı ilaçlar ve haiz olduğu akut ya da kronik hastalıklar sorgulanır. Bunun peşinden C vitamini eksikliğinden şüphelenilmesi halinde beslenme durumunun değerlendirilmesi ve rejim alışkanlıklarının öğrenilmesi açısından doktor tarafınca yapılacak olan muayene ve araştırmaların peşinden hastalar bir diyetisyene yönlendirilmelidir. Diyetisyen tarafınca geçmişe dönük beslenme kayıtları alınarak yada hastadan birkaç gün süresince gıda tüketim kaydı tutması istenerek günlük C vitamini alımı araştırılabilir. Hem de kişisel tercihler, gıda alerjileri ve gelir durumuna gore de bir değerlendirme yapılarak C vitamini eksikliğine niçin olabilecek faktörler hakkında informasyon sahibi olunduktan sonrasında hastaya uygun bir beslenme programı hazırlanarak makro ve mikro gıda ögelerine olan ihtiyaçların tam olarak karşılanması sağlanmalıdır. Doktor tarafınca bazı kan testleri istenerek C vitamini düzeyi hakkında informasyon edinilebilir. Vitaminin yetersiz olduğu tespit edilen hastalarda çoğu zaman beslenme planlamasına ek olarak vitamin takviyeleri de önerilir. Yetersizliğe bağlı oluşan gözle görülebilir komplikasyonların yanı sıra ileri tetkikler ve tıbbi görüntüleme şekillerinin de kullanımıyla vücutta meydana gelmiş olabilecek ihtimaller içinde problemler da araştırıldıktan sonrasında tedavi planı belirlenir ve bu süreçte hasta tertipli aralıkla tekrardan kontrolden geçirilir.
Skorbüt tedavisi iyi mi yapılır?
Skorbüt hastalığının tek ve kati tedavisi vücudun gereksinim duyduğu C vitamininin tam olarak karşılanması ve yetersizlik sebebiyle ortaya çıkmış olan sorunlara yönelik ek olarak tedavi uygulanması şeklinde gerçekleştirilir. İleriye dönük olarak bir beslenme planı oluşturularak hastanın buna uyum sağlaması istenir. Fakat akut komplikasyonların bir an ilkin tedavi edilebilmesi ve C vitamini düzeyinin düzgüsel aralıklara ulaştırılabilmesi için ağız kanalıyla yada enjeksiyon yöntemiyle uygulanan C vitamini takviyeleri gereklidir. Vitamin takviyesi için çoğu zaman 2-3 gün süresince günlük 1-2 gram, sonraki 7 gün için günlük 500 miligram, bundan sonraki 1-3 ay süresince ise günlük 100 miligram C vitamini takviyesi önerilmektedir. Bu dozlar averaj miktarlar olmakla beraber hastanın yaşı, sıhhat durumu, komplikasyonların ciddiyeti benzer biçimde birçok durum değerlendirilerek uygun doz doktor tarafınca belirlenmelidir. Vitamin takviyesinin başlamasının peşinden hastalarda çoğu zaman 24 saat içinde uyuşukluk, bitkinlik, ağrı, şuur bulanıklığı ve iştahsızlık benzer biçimde olumsuzluklar azalarak ortadan kalkmaya adım atar. Kanama ve enerji düşüklüğü benzer biçimde semptomlar ise 1-2 hafta içinde çoğu zaman iyileşmeye adım atar. Dişlerde çürük ve diş kaybı benzer biçimde geri dönüştürülemez semptomlar haricinde öteki tüm emareler tedaviyle beraber 3 ay içinde tamamen iyileştirilebilmektedir. Uzun soluklu yetersizliğe bağlı kalıcı problemler için ise medikal güzel duyu uygulamaları ve ağız diş sağlığına ilişkin ek olarak tedavilerden yararlanmak mümkündür.
Skorbüt ve C vitamini yetersizliğine bağlı görülen tüm olumsuzluklardan korunabilmek adına sıhhatli ve dengeli beslenmeye ihtiyaç duyulan duyarlılık gösterilmelidir. Eğer sizde de C vitamini yetersizliği bulunuyor yada buna ilişkin semptomlar yaşıyorsanız bir an ilkin sıhhat kuruluşlarına başvurarak lüzumlu tedavileri alabilir. Bu sayede skorbüte bağlı ciddi ve telafisi mümkün olmayan sorunlara karşı önleminizi erken dönemde alabilirsiniz
Skorbüt nedir?
22 Kasım 2021 by kurtulanlar • Genel Hastalıklar Tags: skorbüt belirtileri, skorbüt hastalığı, Skorbüt nedir? • 0 Comments
Skorbüt, C vitamininin aşırı derecede yetersizliğine bağlı olarak gelişen bir hastalık türü olup anemi, hareket kısıtlılığı, halsizlik, kanamalar, kol ve bacaklarda ağrı, vücudun bazı bölgelerinde şişlik, cilt problemleri, diş eti hastalıkları ve diş kaybı benzer biçimde olumsuzlukları ihtiva eder. Eski Yunan ve Mısır dönemlerinden beri varlığı malum skorbüt hastalığı uzun deniz yolculukları esnasında taze ürün temin etmenin zorlaştığı denizcilerin hastalığı olarak tanınmıştı. Bunun haricinde de harp ve kıtlık dönemlerinde dünyanın pek oldukça bölgesinde skorbüt hastalığı yaygın bir halde görülmüştür. Günümüzde besinlere ulaşılabilirliğin kolaylaşmış olması ve C vitamini içeren besinlerin tüketilemediği bölgelerde ise vitamin ve minerallerce zenginleştirilmiş ekmeklerin tüketimi ile beraber skorbüt hastalığının görülme sıklığı oldukça düşmüş olmasına rağmen yetersiz C vitamini alan kişilerde halen hastalığa rastlamak mümkün olabilmektedir. Vücutta kollajen üretiminde mühim görevleri bulunan C vitamininin yetersizliği durumunda kan damarları ve bağ dokuları da dahil olmak suretiyle ciltte ve vücudun tamamında bozukluklar ortaya çıkmaya adım atar. Bunlara ek olarak bağışıklık sistemi zayıflar, demir emiliminin yetersizliğine bağlı olarak anemi başta olmak suretiyle ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar ve kolesterol metabolizması ile endokrin sistemin emek verme düzeni bozulur. Skorbüt, vitaminin yetersizliğinde en şiddetli evre olmakla beraber C vitamini yetersizliği emareleri yaşayan bireylerin bu evreye ulaşmadan lüzumlu önlemleri almaları gerekmektedir.
Skorbüt emareleri nedir?
C vitamini eksikliğinin emareleri, vitaminin yetersiz oranda alınmaya başlanmasından 8-12 hafta sonrasında yavaş yavaş ortaya çıkmaya adım atar. En erken emareler içinde iştahsızlık, kilo kaybı, sinirlilik ve uyuşukluk hali, bitkinlik ve halsizlik benzer biçimde olumsuzluklar yer alır. Vitamin eksikliğinin devam etmesi durumunda 1 ay ile 3 ay aralığında ise daha ciddi emareler ortaya çıkmaya adım atar. Bunlardan en yaygınları şu şekildedir:
Ruh halinde değişimler, depresyon ve öteki duygu durum bozukluklarının ortaya çıkması
Bu belirtilerin peşinden lüzumlu tedavilerin yapılmaması ve vitamin yetersizliğinin devam etmesi durumunda şiddetli sarılık, ani gelişen kanamalar, nöropati, ateş ve kasılmalar benzer biçimde ciddi boyutlu semptomlar da ortaya çıkabilir. Hastalığın görüldüğü bebek ve çocuklar, oluşan kasılma ve ağrılara bağlı acıyı azaltma amacıyla kurbağa bacağı duruşu olarak adlandırılan pozisyonu tercih eder. Ek olarak uzun kemiklerin uç kısımlarında meydana gelen subperiosteal kanamalar sebebiyle de ciddi komlikasyonlar ortaya çıkabilir. C vitamini eksikliğinin hamilelik dönemindeki hanımlarda görülmesi durumunda ise bebekte fetal beyin gelişimine ilişkin bozukluklarla karşı karşıya gelme ihtimali artarken annede düşük riski söz mevzusu olabilir.
Skorbüt sebepleri nedir?
Skorbüt hastalığının sebebi, yukarıda da belirtildiği benzer biçimde askorbik asit olarak da malum C vitamininin yetersiz alınması yada vücut tarafınca kafi düzeyde emilememesidir. Bu yetersizliğe niçin olabilecek bazı durumlar şu şekilde sıralanabilir:
Skorbüt teşhisi iyi mi konulur?
C vitamini eksikliği ve skorbüt emareleri ile sıhhat kuruluşlarına başvuran hastalarda öncelikli olarak detaylı bir halde hastanın tıbbi öyküsü öğrenilir. Kullandığı ilaçlar ve haiz olduğu akut ya da kronik hastalıklar sorgulanır. Bunun peşinden C vitamini eksikliğinden şüphelenilmesi halinde beslenme durumunun değerlendirilmesi ve rejim alışkanlıklarının öğrenilmesi açısından doktor tarafınca yapılacak olan muayene ve araştırmaların peşinden hastalar bir diyetisyene yönlendirilmelidir. Diyetisyen tarafınca geçmişe dönük beslenme kayıtları alınarak yada hastadan birkaç gün süresince gıda tüketim kaydı tutması istenerek günlük C vitamini alımı araştırılabilir. Hem de kişisel tercihler, gıda alerjileri ve gelir durumuna gore de bir değerlendirme yapılarak C vitamini eksikliğine niçin olabilecek faktörler hakkında informasyon sahibi olunduktan sonrasında hastaya uygun bir beslenme programı hazırlanarak makro ve mikro gıda ögelerine olan ihtiyaçların tam olarak karşılanması sağlanmalıdır. Doktor tarafınca bazı kan testleri istenerek C vitamini düzeyi hakkında informasyon edinilebilir. Vitaminin yetersiz olduğu tespit edilen hastalarda çoğu zaman beslenme planlamasına ek olarak vitamin takviyeleri de önerilir. Yetersizliğe bağlı oluşan gözle görülebilir komplikasyonların yanı sıra ileri tetkikler ve tıbbi görüntüleme şekillerinin de kullanımıyla vücutta meydana gelmiş olabilecek ihtimaller içinde problemler da araştırıldıktan sonrasında tedavi planı belirlenir ve bu süreçte hasta tertipli aralıkla tekrardan kontrolden geçirilir.
Skorbüt tedavisi iyi mi yapılır?
Skorbüt hastalığının tek ve kati tedavisi vücudun gereksinim duyduğu C vitamininin tam olarak karşılanması ve yetersizlik sebebiyle ortaya çıkmış olan sorunlara yönelik ek olarak tedavi uygulanması şeklinde gerçekleştirilir. İleriye dönük olarak bir beslenme planı oluşturularak hastanın buna uyum sağlaması istenir. Fakat akut komplikasyonların bir an ilkin tedavi edilebilmesi ve C vitamini düzeyinin düzgüsel aralıklara ulaştırılabilmesi için ağız kanalıyla yada enjeksiyon yöntemiyle uygulanan C vitamini takviyeleri gereklidir. Vitamin takviyesi için çoğu zaman 2-3 gün süresince günlük 1-2 gram, sonraki 7 gün için günlük 500 miligram, bundan sonraki 1-3 ay süresince ise günlük 100 miligram C vitamini takviyesi önerilmektedir. Bu dozlar averaj miktarlar olmakla beraber hastanın yaşı, sıhhat durumu, komplikasyonların ciddiyeti benzer biçimde birçok durum değerlendirilerek uygun doz doktor tarafınca belirlenmelidir. Vitamin takviyesinin başlamasının peşinden hastalarda çoğu zaman 24 saat içinde uyuşukluk, bitkinlik, ağrı, şuur bulanıklığı ve iştahsızlık benzer biçimde olumsuzluklar azalarak ortadan kalkmaya adım atar. Kanama ve enerji düşüklüğü benzer biçimde semptomlar ise 1-2 hafta içinde çoğu zaman iyileşmeye adım atar. Dişlerde çürük ve diş kaybı benzer biçimde geri dönüştürülemez semptomlar haricinde öteki tüm emareler tedaviyle beraber 3 ay içinde tamamen iyileştirilebilmektedir. Uzun soluklu yetersizliğe bağlı kalıcı problemler için ise medikal güzel duyu uygulamaları ve ağız diş sağlığına ilişkin ek olarak tedavilerden yararlanmak mümkündür.
Skorbüt ve C vitamini yetersizliğine bağlı görülen tüm olumsuzluklardan korunabilmek adına sıhhatli ve dengeli beslenmeye ihtiyaç duyulan duyarlılık gösterilmelidir. Eğer sizde de C vitamini yetersizliği bulunuyor yada buna ilişkin semptomlar yaşıyorsanız bir an ilkin sıhhat kuruluşlarına başvurarak lüzumlu tedavileri alabilir. Bu sayede skorbüte bağlı ciddi ve telafisi mümkün olmayan sorunlara karşı önleminizi erken dönemde alabilirsiniz